Het optimisme voorbij: De kunst van positieve communicatie

Onder stress hebben we het allemaal moeilijk om positief te blijven communiceren. De frustratie, het verdriet of de boosheid moet er als het ware uit. Maar hoe ga je om met iemand die zichzelf even niet in de hand heeft en ogenschijnlijk niet meer voor rede vatbaar is?

Een positieve communicatie stijl heeft het effect dat het iemand tot bedaren kan brengen en de reden is simpel. Als we moeten kiezen tussen iets positiefs of iets negatiefs, kiezen we van nature voor het positieve.

Wat is het verschil tussen positieve en optimistische communicatiestijl?

Positieve communicatie wordt vaak verward met optimisme communicatie. Toch is dit heel iets anders. Optimistische communicatiestijlen weerleggen een negatief scenario in iemands denkbeeld door er iets positief tegenover te stellen. Bijvoorbeeld:

Iemand uit dat hij bang is om ziek te worden en iemand met een optimistische communicatiestijl zal beargumenteren dat er maar een paar procent van de mensen ziek worden. Dus de meeste mensen worden niet ziek.

Een optimistische communicatiestijl geeft een tegenstelling voor wat iemand denkt en dat kan voor conflicten zorgen. Dat komt omdat de persoon met het negatieve scenario zich niet gehoord voelt.

Een positieve communicatiestijl gaat in op het probleem, maar dan wel op een oplossingsgerichte manier. Als reactie op iemand die bang is om ziek te worden kan het antwoord bijvoorbeeld de vraag zijn hoe hij bij kan dragen om niet ziek te worden.

Hiermee wordt het probleem dat iemand heeft bedacht erkend én er wordt een constructieve oplossing geboden.

Wat is het verschil tussen een positieve en negatieve communicatiestijl?

Bij een negatieve communicatiestijl wordt het probleem van de ander niet erkend en belachelijk gemaakt. De persoon die bang is om ziek te worden zal te horen krijgen dat dit een waanbeeld is (geen erkenning) én dat hij zich niet zo moet aanstellen (belachelijk maken).

Dit leidt in de meeste gevallen tot nog meer angst en frustratie en kan zelfs leiden tot ruzies. Ruzies kunnen al ontstaan als iemand zich niet gehoord voelt en de kans wordt alleen maar groter als de persoon ook nog eens belachelijk gemaakt wordt.

Wat zijn voorbeelden van positieve en negatieve communicatiestijlen?

Negatief versus positief

• Word eens rustig > Hoe kan ik je helpen?
• Stop met huilen > Ik zie dat je verdriet hebt en dit heel vervelend voor je is
• Je bent oké > Ben je oké?
• Wees eens stiller > Kun je een iets zachtere stem gebruiken?
• Wil je niet slaan > Wil je aardig zijn
• Stop met schreeuwen > Neem even diep adem en vertel me wat er gebeurd is
• Word niet boos > Het is oké om even gefrustreerd te zijn
• Nu is het genoeg > Wil je een knuffel?
• Ik ben er klaar mee > Ik ben er voor je

Is positieve communicatie altijd effectief?

Positieve communicatie is niet altijd effectief. Mensen met een (tijdelijke) mentale aandoening zoals depressie, oververmoeide mensen of narcisten, kunnen op elke vorm van communicatie onvoorspelbaar reageren.

De kans is wel groter bij positieve communicatie dat deze ook een positief en nivellerend effect zal hebben. Dit komt omdat we van nature voor positiviteit kiezen. Ook als we zelf even helemaal de weg kwijt zijn. Zeker op de werkvloer kan een positieve communicatiestijl een groot positief effect hebben.

Waarom is het soms zo moeilijk om positief te communiceren?

Iemand die gefrustreerd is kan dingen zeggen die ons – vaak onbedoeld – pijn doen. Het vergt veel inlevingsvermogen en weerbaarheid om in het moment dat dit gebeurt de woorden niet persoonlijk te maken.

Daarnaast zal iemand vanuit woede, verdriet of boosheid onredelijk kunnen zijn. Ook dat is moeilijk om als iets tijdelijks te zien.

Pas als we leren dat de pijnlijke woorden, pessimisme en onredelijkheid als oorzaak heeft dat er boosheid, verdriet of frustratie in het spel is, kunnen we positief blijven communiceren.

Wat hierbij kan helpen is te blijven focussen op wie de persoon is en niet wat hij doet of zegt. We doen of zeggen allemaal namelijk wel eens iets wat we eigenlijk niet wilde. Gelukkig kunnen we nog altijd leren om sorry zeggen.