Een gemeenschappelijke basis vinden: Hoe je bruggen bouwt met degene die het niet met je eens zijn

Mensen kunnen uiteenlopende meningen hebben en soms is het verschil in opvattingen zo groot dat er wederzijds onbegrip of zelfs een flinke ruzie kan ontstaan. Dat hoeft niet erg te zijn, maar soms is het handig om een brug te kunnen slaan tussen jouw mening en die van iemand anders. Vaak blijkt het namelijk dat het verschil van inzicht helemaal niet zo groot is en dat je beide iets van elkaar kunt leren.

Hoe vormen wij een mening?

Het lijkt voor de hand te liggen dat wij een mening vormen op basis van de feiten die wij tot ons krijgen of nemen. We leren iets over een onderwerp en dan vormen we daar een mening over. Toch ligt het iets gecompliceerder.

Onze mening kan namelijk gaan over een smaak of iets dat we wel of niet leuk vinden, maar het kan ook gaan om zaken die in principe niets met onszelf te maken hebben. Je kunt daarom een onderscheid maken tussen meningen die betrekking hebben op persoonlijke voorkeuren en meningen die betrekking hebben op externe factoren.

Persoonlijke meningen gaan over:

• Sexuele geaardheid
• Smaak, geur en geluid
• Activiteiten, hobbies en sport

Meningen over externe factoren gaan over:

• Andere mensen
• Omstandigheden en situaties
• Politiek en religie
• Economie, ondernemingen en ondernemerschap

Het verschil is dat persoonlijke meningen aangeboren en fysiek aangeleerd zijn. Als je nooit pittig gegeten hebt, kan het zijn dat je dit niet lekker vind. Als je van nature rustig van aard bent kan het zijn dat je niet van knalharde rock muziek houd.

Bij meningen over externe factoren ligt dit anders. Die gaan veel meer over de ervaring die we er mee hebben en hoeveel kennis we er over hebben.

Over persoonlijke meningen valt niet te discussiëren. Je kunt moeilijk vragen waarom iemand homo of hetero is of waarom iemand wel of niet van zoetigheid houdt. Over meningen met betrekking tot externe factoren kun je wel discussiëren. Deze komen namelijk voort uit een heel anders systeem in je hersenen. Namelijk je diepgewortelde overtuigingen.

(On)bewuste overtuigingen zetten aan tot een mening

Wij denken dat we een mening kunnen vormen door ergens iets over te leren. Hoe meer feiten, hoe stelliger onze mening wordt. Maar schijn bedriegt. We zullen namelijk als die kennis door de bril van onze (on)bewuste overtuigingen bekijken en van daaruit redeneren.

Die overtuigen gaan over grotere deelgebieden dan het onderwerp zelf. Vertrouwen in politici of niet maakt en groot verschil als je een mening vormt over een besluit dat de overheid neemt. Als je overtuigd bent dat het belangrijk is om gezond oud te worden en lang te leven, zul je heel anders naar een vervuilde stad kijken dan als je daar niet in gelooft.

Om een meningsverschil te overbruggen zul je dus niet alleen over het onderwerp, maar ook over de (on)bewuste overtuiging van jezelf en de ander moeten praten. Een verandering van inzicht komt namelijk zelden tot stand door nieuwe feiten over het onderwerp. Nieuwe inzichten op basis van dezelfde feiten komen meestal voor door verandering of het bijstellen van overtuigingen.

De brug slaan tussen overtuigingen is de kunst

Als je wilt dat je een brug slaat tussen twee meningen is dus kunst om een brug te slaan tussen elkaars fundamentele en meest dominante overtuigingen. Dat geeft geen zekerheid tot kans van slagen, maar is wel de meest effectieve manier.

Je kunt het oneens met elkaar zijn over zoveel meningen over externe factoren. Elke politieke keuze, soort onderneming of andere bovengenoemde onderwerpen kan tot avonden discussie of zelfs russie leiden. Maar als je wilt dat je leert en de ander ook van jou leert moet je de discussie over het onderwerp niet willen winnen. Je wilt tot elkaar komen over je overtuigingen. Dan begrijp jij waarom de ander zo fel is over zijn mening en zal de ander begrijpen waarom jij bij je standpunt blijft.

Maar als het lukt om elkaar op een positieve manier en zonder dwang te beïnvloeden over overtuigingen, dan zul je meestal merken dat je ook een common ground vindt op het gebied van je mening en is een ruzie voorkomen of opgelost.

Kijk waar je het wel samen over eens bent

Tijdens een flinke discussie kunnen we eenvoudig verdwalen in het bos van subonderwerpen waar we het niet over eens zijn. De weg naar een brug slaan is dan niet alleen kijken naar vanuit welke overtuigingen de kloof ontstond, maar ook door te kijken waar je het wel over eens bent.

Dat begint bij goed luisteren naar de ander zonder de eigen mening er doorheen te drukken. De ander is niet gek. Die mening is ergens op gebaseerd. Misschien dat niet alle argumenten en feiten in jouw ogen correct zijn, maar luister.

Als je alles aangehoord hebt van de ander, vraag dan pas om zelf ook gehoord te worden. Vraag om geduld om ook jouw standpunten en achtergronden te horen en er echt naar te luisteren. Zo creëer je een opening om te begrijpen vanuit welke overtuigingen de ander denkt en spreekt. Je creëer verbinding en alleen die verbinding maakt dat iemand bereid is om een stapje richting jouw geloof, overtuigingen en mening te komen. Maar natuurlijk geld voor jou hetzelfde.

Moet je het altijd eens zijn met elkaar?

Als wij allemaal hetzelfde zouden denken en iedereen dezelfde mening heeft valt er niets meer te leren. Natuurlijk is het fijn als je een gezellige avond hebt om geen vurige discussie of zelfs mogelijk onenigheid te krijgen over een verschil van inzicht. Maar je mag toch gewoon een verschil van mening hebben? Als de ander daar niet mee om kan gaan, dan zegt dat meer over zijn of haar koppigheid dan over jouw standpunt.

Er zijn namelijk andere manieren om in verbinding te blijven zonder toe te geven of mee te gaan aan de mening van een ander. Je kunt uitspreken dat je het eens bent dat je het oneens bent. Je kunt ook zeggen dat iemand gelijk heeft zonder het echt te vinden en daarmee weer verbinding creëren.

Dit laatste lijkt liegen, maar dat hoeft niet waar te zijn. Als je een beetje jokt om verbinding te houden kun je altijd nog terugkomen op je standpunt. Je hoeft niet altijd direct gelijk te krijgen of iets te winnen. Soms is het handig om de angel er eerst uit te halen om een opening te creëren voor een latere dialoog. Natuurlijk hangt het er wel vanaf hoe je iemand gelijk heeft. Zeggen dat iemand compleet gelijk heeft is iets anders dan zeggen dat je de mening begrijpt en dat er een kern van waarheid in kan zitten.

Hoe ga je om met iemand die in jouw ogen radicaal qua ideeën is?

Natuurlijk bestaan er mensen die er radicale ideeën op na houden. Maar bedenk wel dat ook iets dat radicaal vinden, voort kan komen uit je eigen overtuigingen. Wat in Europa normaal is, kan in de US abnormaal zijn en wat is Zuid Amerika normaal is, kan in China extreem beledigend zijn.

Wij weten helaas alleen wat wij weten en weten niet wat we nog niet weten. Dat wil zeggen dat we onze waarheid en normen en waarden baseren op wat we wel weten en niet op wat we niet weten.

Toch zijn er internationale culturele afspraken gemaakt hoe we ons kunnen gedragen en wat we wel en niet mogen denken. Het idee dat een man vrouwen mag slaan is wereldwijd niet geaccepteerd. Nazi’s en hun gedachtegoed zijn niet geaccepteerd. Het idee dat je huidskleur bepaald of je slim of dom bent is niet geaccepteerd.

Maar ook hier gaat op dat je niet naar het onderwerp, maar naar de overtuiging kunt kijken en daarover kunt spreken. Door nieuwsgierig te blijven welke overtuiging iemand heeft en hoe die overtuiging ontstaan is, kun je toch nader tot elkaar komen.

Een mening is niet aangeboren

Niemand wordt geboren met een mening. Die leer je jezelf aan door wat je meemaakt, leert en door invloed van je omgeving. Vaak ben je jezelf helemaal niet bewust dat dit allemaal invloed heeft op je mening en je overtuigingen.

Zeker als het gaat om radicale overtuigingen en meningen is het daarom verstandig om in een dialoog open te blijven staan voor hoe die overtuigingen ontstaan zijn. Een radicale Moslim overtuig je niet door met tegenargumenten aan te komen. Door de diepgewortelde eigen overtuigingen is zijn of haar waarheid waar. De vraag is dan ook wat de persoon heeft meegemaakt, geleerd en welke invloed van buitenaf een rol heeft gespeeld om tot die radicale ideeën te komen. Daar ligt de sleutel om een brug te slaan tussen 2 mensen.