Hoe goed is de relatie met jezelf en hoe kan deze beter?

De enige persoon met wie je jouw hele leven moet besteden ben je zelf. Als je een slechte relatie met jezelf hebt zul je geen fijn leven kunnen leiden. Hoe werkt een relatie met jezelf en hoe kun je deze verbeteren?

Elke relatie is gebaseerd op overeenkomstige waarden, het voorkomen van teleurstellingen en een omgangsvorm waarbij compassie, liefde en zorgzaamheid in grote mate een rol spelen. Als deze voorwaarden niet meer aanwezig zijn dan is er geen voedingsbodem meer om de vriendschap of relatie in stand te houden. Zo werkt dat ook in de relatie met jezelf.

Het overschrijden van onze waarden en de gevolgen daarvan

Bewust of onbewust leven wij ons leven op basis van een aantal waarden die wij belangrijk vinden. Meestal zijn dit er niet veel en altijd zit er een hiërarchie in onze waarden. Hoe hoger in de hiërarchie, hoe vervelender we het vinden als iemand of wij zelf deze waarden negeren.

Wat zijn waarden en hoe bepalen we die?

Waarden zijn een verzameling van ideeen over de wereld, mensen, tijd en onze omgeving die we deels meekrijgen door onze opvoeding, geloof, cultuur en omgeving en deels zelf bepalen. Het zijn de kaders die ons vertellen wat goed en fout is.

Een zeer gelovig persoon zal het enorm belangrijk is dat er elke dag gebeden wordt en een atheïst zal hier niets om geven. Iemand die opgevoed is in een harmonieus gezin vol liefde en compassie zal het belangrijk vinden dat er zo min mogelijk ruzie is, niemand een stem verheft en er over alles in rust gesproken kan worden. Iemand die ergens als kindsoldaat geronseld is en al vanaf jonge leeftijd omringt werd door geweld, zal hier niets om geven en kunnen geloven dat de sterkste en de brutaalste persoon met de grootste mond het beste leven heeft.

Waarden zijn voor iedereen anders en bepalen wat je wel en niet doet en wel en niet normaal vindt.

Hoe werkt de hiërarchie van waarden?

Elke waarde die wij belangrijk vinden heeft een hiërarchische rangorde. De meeste mensen vinden geweld, diefstal en liegen niet acceptabel. Maar wat als je jezelf moet verdedigen, je kinderen niets te eten hebben tenzij je een beetje eten steelt of wat als je een kleine leugen verteld om niemand te kwetsen? Zijn de waarden dan in steen gebeiteld?

Anders wordt het bij iemand vermoorden. Geweld, diefstal en liegen zijn er in vele gradaties, maar moord is moord. Omdat dit zo zwart-wit is, is nooit iemand vermoorden voor de meeste mensen een waarde die heel hoog in de hiërarchie zit.

Waarom is het belangrijk je eigen waarde en normen te kennen?

Door een goed en helder beeld te creëren van je eigen normen en waarden geef je jezelf een kader hoe je met anderen en jezelf wilt omgaan en hoe je graag ziet dat anderen jou behandelen. Je krijgt helder wat je nooit zult doen, altijd wilt doen en wanneer je een ander of jezelf kunt vergeven als jij of de ander iets doet dat je niet zo prettig vindt.

Soms doen wij of een anders iets waar we heel boos of droevig van kunnen worden. In de meeste gevallen – zo niet alle gevallen – worden we niet boos of droevig om de daad zelf, maar omdat er dan een waarde overschreden wordt.

Het helder hebben van je eigen waarden maakt het eenvoudiger om je minder druk te maken of boos te worden om sommige dingen en juist ferm op te treden als je iets nooit zult tolereren.

Teleurstelgesteld zijn in jezelf door verwachtingen niet waar te maken

Teleurstelling is een van de grote triggers om boos op een ander of jezelf te worden waardoor de relatie kan bekoelen. Zelden zegt deze teleurstelling iets over een ander of je omgeving en meestal zegt het alleen iets over jezelf. Een teleurstelling komt altijd voort uit een verwachting die niet wordt waargemaakt.

Als je teleurgesteld bent in jezelf had je een verwachting die je zelf niet waarmaakt. Deze verwachting kan te maken hebben met iets dat je wilt dat je gaat overkomen of met het overschrijden van een waarde die je jezelf hebt opgelegd.

Teleurstelling over iets dat je hoopte dat uit zou komen

Zonder doelen, ambities en wensen voelen we ons stuurloos en verloren. Zelfs met heldere waarden weten we niet wat we om welke reden doen. Doelen, ambities en wensen geven ons richting in ons leven en daar voelen we ons bij op ons gemak.

De keerzijde van het stellen van doelen en het hebben van ambities en wensen is dat we niet kunnen verwachten dat we ze allemaal zullen bereiken. Sommige mensen zijn zo getalenteerd in het bedenken van oneindig veel doelen, ambities en verwachtingen dat maar een klein percentage uit kan komen.

Je wilt een goede baan, gezondheid, veel geld, een leuke relatie, vaak op vakantie, mooie kleren, waardering van je omgeving en natuurlijk ook nog tijd voor jezelf. Dat lijkt eenvoudig, maar is het natuurlijk niet.

Hoe meer doelen, ambities en wensen, hoe vaker je teleurgesteld zult worden. Dat is een universele wet. Het nadeel van teleurstelling is dat je dit geen goed gevoel zal geven en de relatie met jezelf kan laten verslechteren. Je kunt zelfs boos op jezelf worden omdat “niets” lijkt te lukken, terwijl jij zelf degene was die de lat zo hoog legde.

Teleurstelling over een waarde die overschreden is

Net als bij het hebben van te veel doelen, ambities en wensen, kun je ook te veel waarden heel belangrijk maken. Hoe groter de lijst is van wat jij vind dat iemand of jezelf absoluut wel moet doen en niet mag doen, hoe groter de kans op teleurstelling.

Je legt anderen en jezelf als het ware een set van regels op die niemand kan naleven. Jijzelf ook niet. Te veel waarden hoog in het vaandel hebben is eigenlijk de lat te hoog leggen om een leuk leven te kunnen leiden. Het is een vorm van perfectionisme die niemand inclusief jezelf een beter en fijner leven geeft. Het is een leven vol teleurstelling over anderen en jezelf.

Een goede relatie met jezelf door compassie, liefde en zorgzaamheid

Ouders zullen doorgaans onvoorwaardelijke compassie, liefde en zorgzaamheid hebben voor hun kinderen. Dankzij dit kunnen we ze vergeven, motiveren en een hele hechte verbinding met hun kinderen behouden.

Als we de compassie, liefde en zorgzaamheid voor onszelf verliezen, kunnen we daarmee de verbinding en relatie met onszelf stuk maken en soms zelfs verbreken. We kunnen ons als het ware niet eens meer in de spiegel aankijken. Erger nog is dat we onszelf als een buitenstaander kunnen gaan beschouwen. Alsof we onszelf niet meer zijn en je gedrag en jij niet meer congruent zijn. Je vormt geen eenheid meer.

Het kan bijvoorbeeld zijn dat jij jezelf te dik vind, te ongezond leeft en meer zou moeten sporten of dat je vind dat je een mislukkeling bent omdat je nog steeds geen miljoen op je bankrekening hebt. Ouders zullen in de regel altijd naar hun kinderen blijven kijken met compassie, liefde en zorgzaamheid en hun kind blijven zien om wie hij is. Niet om welke doelen behaalt zijn of om welke fouten niet gemaakt hadden mogen worden.

Door op dezelfde manier naar jezelf te kijken wordt het eenvoudiger om minder streng voor jezelf te zijn.

Leg de lat niet te hoog binnen de relatie met jezelf en anderen

Hoe meer je van jezelf eist, hoe moeilijker het wordt om met jezelf te leven. Leg daarom de lat niet te hoog. Evalueer of al jouw waarden en normen even belangrijk zijn, evalueer of je niet teveel doelen, ambities en wensen hebt en wees compassievol, liefdevol en zorgzaam voor jezelf. Niemand is perfect en teveel van jezelf of anderen vragen kan leiden tot depressie en zelfs een burnout.

Tips… We worden allemaal geboren met een set met kaarten. Sommige van die kaarten zijn goede kaarten en andere minder. Kijk niet naar de individuele kaarten, maar naar hoe je het kaartspel speelt. Je hoeft niet de beste hand te hebben om een leuk spel te spelen en je hoeft ook niet de beste hand te hebben om het spel te winnen. Bedenk dat je niet de enige bent met zowel goede en slechte kaarten. De rest van de mensen op deze wereld heeft ook goede en slechte kaarten.

• Leer, tolereer en accepteer
• Vergeef jezelf en anderen
• Geniet van wat je wel doet en bereikt hebt
• Geniet van mensen om wie ze zijn
• Niemand is perfect, ook jij niet