Kunnen mensen in de loop van de tijd veranderen?

Mensen kunnen elkaar soms jaren niet zien of spreken omdat ze een bepaald beeld over elkaar hebben. Zelfs na al die jaren blijven ze denken dat iemand een bepaald karakter heeft en mensen kunnen niet veranderen dus de persoon zal altijd zo blijven.

Maar is dat zo? Is het karakter en de persoonlijkheid van een individu aangeboren en statisch? Onderzoek wijst namelijk uit dat mensen, hun karakter en hun persoonlijkheid continue aan verandering onderhevig zijn.

Hoe ontwikkelt iemand zijn karakter en persoonlijkheid?

Er zijn bepaalde aspecten van een persoonlijkheid die aangeboren zijn. De meest primaire is bijvoorbeeld het vecht versus vlucht principe. Dit wil zeggen of iemand van nature in een gevaarlijke situatie wil vluchten of juist in de aanval wil. Maar deze aangeboren natuurlijke mechanisme hebben slechts minimale invloed op het karakter en de persoonlijkheid van een persoon.

Karakter en persoonlijke worden ontwikkelt door overtuigingen

Overtuigingen vormen het fundament van een karakter en persoonlijkheid. Een overtuiging is namelijk sturend in alles wat je doet of laat. Als iemand heel sterk overtuigd is dat het belangrijk is om een mening te ventileren zal dit een ander gedrag veroorzaken dan de persoon die gelooft dat bescheidenheid een deugd is.

Het is zelfs zo dat je overtuiging je prestaties kan beïnvloeden. In een experiment werd een klas opgedeeld in goede en bovenmatige studenten en de studenten die onder de maat presteerde. Beide kregen dezelfde toets die ze binnen de afgesproken tijd moesten afronden.

Naar verwachting scoorde de goede en bovenmatige studenten veel beter dan de andere groep. Ze waren ook nog eens eerder klaar. Hier lijkt niets vreemds mee aan de hand, behalve als je weet wat de studenten zelf niet wisten. De 2 groepen waren volledig willekeurig samengesteld.

Overtuigingen beïnvloeden gedrag

Ons gedrag wordt continu beïnvloed door waar we overtuigd van zijn. In grote lijnen kunnen we op 5 deelgebieden ergens van overtuigd zijn.

1. Overtuigingen over onszelf:

Dit betreft onder andere hoe goed of slechts we onszelf vinden en hoe waardevol we onszelf wel of niet vinden.

2. Overtuigingen over anderen:

Overtuigingen over anderen gaan over wat we in het algemeen over mensen geloven. Bijvoorbeeld of mensen van nature sociaal zijn of juist niet en of mensen het altijd goed voor hebben met anderen of juist altijd eerst aan zichzelf zullen denken.

3. Overtuigingen over tijd:

Tijd kan op verschillende manieren een rol spelen als het gaat om persoonlijkheid en karakter. Als iemand gelooft dat er altijd tijd te kort is en dat de dood nabij is, zal deze een ander gedrag vertonen dan iemand die gelooft dat er altijd overal tijd genoeg voor is.

4. Overtuigingen over de wereld:

Als iemand overtuigd is dat de wereld een prachtige plek is en de natuur de mens altijd zal overleven ontstaat een ander gedrag gedrag dan wanneer iemand gelooft dat de mens krachtiger is dan de natuur en deze kan vernietigen.

5. Overtuigingen over krachten:

De overtuiging die iemand kan hebben over krachten heeft te maken met in welke mate iemand gelooft dat hij altijd of nooit geluk heeft. Het heeft ook te maken met het geloof over invloed hebben. Als iemand overtuigd is dat er een goddelijke macht is die alles al bepaald heeft, ontstaat er een ander gedrag dan bij iemand die gelooft over zelfbeschikking.

Onze overtuigingen zijn continue in ontwikkeling

Onze overtuigingen zijn voortdurend in ontwikkeling door wat we meemaken en daarvan leren en begrijpen. Soms worden overtuigingen sterker en een andere keer wordt de overtuiging juist afgezwakt. Daarmee verandert dus ook ons gedrag en daarmee onze persoonlijkheid en karakter.

Naarmate we ouder worden leren de meeste mensen dat veel van hun sterke overtuigingen misschien wel eens misleidend kunnen zijn. Mensen die sterk overtuigd zijn dat je jezelf moet laten horen komen er bijvoorbeeld achter dat het ook belangrijk is om goed te luisteren.

Ze nivelleren hiermee hun stelligheid en worden milder in hun optreden. Maar andersom kan natuurlijk ook. Mensen die altijd heel goed luisteren en zelden iets verkondigde kunnen leren om vaker hun mening te ventileren.

Dialogen en studeren beïnvloeden onze overtuigingen

Zonder onze eigen overtuigingen weten we ons geen raad. We kunnen ons gedrag dan nergens aan toetsen. Iedereen heeft zijn eigen set van overtuigingen, maar door met elkaar te communiceren stemmen we onze ideeën met elkaar af. Zelfs als de standpunten mijlenver uiteen liggen ontstaat er in een gezonde dialoog toenadering tot elkaars ideeën.

Ook lezen over diverse onderwerpen en studeren brengt ons nieuwe inzichten. We kunnen namelijk nooit alles van alles weten. Zelfs alles over een specifiek onderwerp is praktisch onmogelijk. Verschillende invalshoeken van een specifiek onderwerp te onderzoeken beïnvloedt onze overtuigingen.

Mensen zijn geen machines

Anders dan we soms willen geloven zijn wij geen machines. Je wordt niet geboren met een persoonlijkheid of karakter, die vormt zich door de loop der jaren. Mensen zijn zo flexibel als elastiek als het gaat om wie ze zijn. Het enige wat moeizamer buigt is de stelligheid in sommige overtuigingen.

Als je daarom jaren iemand niet gezien of gesproken hebt, maak weer eens contact. Wie weet staat er ineens dezelfde persoon, maar met een hele andere kijk op de wereld en zichzelf voor je neus. Het hangt er maar helemaal vanaf welke overtuigingen sterker en welke minder sterk zijn geworden.