Leer hoe je je emotionele toestand kunt beheersen

Ken je het gevoel dat je een beetje down bent, angst hebt voor een situatie of juist volop in het leven staat? Dit heeft te maken met in welke staat je bent. Zelfvertouwen kan je het gevoel geven de wereld aan te kunnen, maar ondanks dat kan een ander of een situatie je soms toch onzeker maken. Ook dat heeft met je emotionele staat, of gemoedstoestand te maken.

Staten management is een belangrijk onderdeel van een holistische coaching aanpak. Je staat is een manier van zijn die invloed heeft op hoe je jezelf, anderen en je omgeving ervaart. Door je staten te managen kun je nieuwe inzichten krijgen, kunnen angsten verdwijnen en kan wat eerst moeilijk leek, ineens eenvoudig worden.

Wat is een staat van zijn?

We kennen allemaal het moment van intense vrolijkheid of blijdschap. Dat ene moment dat je met vrienden niet uitgepraat raakt en waarbij je voelt alsof je de hele wereld aan kunt. We kennen ook dat moment van intens verdriet en het gevoel dat de wereld om je heen lijkt te vergaan.

Beide zijn emotionele staten en gemiddeld op een dag kunnen we hier meer dan 10 variaties van hebben. De meest generieke staten zijn:

• de verdriet staat
• de boosheid of irritatie staat
• de eenzaamheid staat
• de focus staat
• de meditatie / yoga staat
• de medeleven staat
• de uitrust staat
• de gezelligheid staat
• de balorigheid staat
• de acteer staat

Elke van deze staten manifesteert iemand op zijn eigen manier en op zijn eigen stijl. Afhankelijk van in welke staat je bent ervaart je de omgeving, jezelf en anderen op een andere manier. Probeer maar eens in een balorige staat boos op iemand te zijn. Daarvoor moet je staat eerst wijzigen.

Staten en Meta staten

Als je veel tegenslagen hebt gehad in je leven, leer je daar op een bepaalde manier mee om tegaan. Stel dat je als kind in een oorlogsgebied leef, kun je niet jarenlang bij elk geweerschot jezelf gaan afvragen hoe je zult reageren. We nemen in dat geval een staat aan die ons helpt om om te gaan met de situatie door een bepaalde manier van denken en handelen.

Soms is dit effectief, maar soms ook niet. Dit verschil wordt later in dit artikel meer duidelijk. Het is de manier van zijn die we onszelf aanleren om ergens mee om te gaan. Als we dit vaak doen, trainen we onszelf om een zogenaamde meta-staat te ontwikkelen. Als er dan een soortgelijke situatie ontstaat, hoeven we niet meer na te denken en weten we direct hoe we moeten denken en handelen om – als het ware – te overleven.

Meta staten zijn hele sterke mentale staten die we onbewust oproepen door wat we zien, horen, voelen of meemaken. Meestal zijn de meta-staten de manieren van zijn die je beste vrienden en familie van je kennen. Je bent bijvoorbeeld niet zomaar boos, maar furieus. Je bent niet zomaar vrolijk, maar uitzinnig. Het is soms in positieve zin en soms in negatieve zin, meestal de meest uitgesproken versie van jezelf.

Staten en je waarneming

De meeste mensen zullen ervaren dat als je in een vrolijke staat of gemoedstoestand bent, dat je dan meer op jezelf gefocust bent. Dit wil niet zeggen dat jij jezelf belangrijker voelt dan een ander, maar omdat je er volledig van jezelf mag zijn.

Als je in een droevige of boosheid staat bent, ligt de focus meer op de ander en kun je jezelf soms vergeten.

In een vrolijke staat vinden de meeste mensen veel dingen die gebeuren minder erg dan in een droevige of boosheid staat. Als iemand een glas laat vallen zullen mensen in een vrolijke hier smakelijk om kunnen lachen, terwijl iemand die boos is, er geïrriteerd over kan worden.

Onze staat heeft dus invloed op de betekenis die we ergens aan geven. Maar andersom kan de betekenis die we ergens aan geven ook onze staat veranderen.

Hebben we invloed op onze emotionele staat?

Iedereen kan invloed hebben op zijn eigen emotionele staat en gemoedstoestand. Velen van ons hebben wel eens met hun partner voor de deur van vrienden gestaan terwijl ze net in de auto een flinke ruzie hebben gehad. De deur zwaait open en plotseling verschijnt er een glimlach op ons gezicht en doen we of er niets aan de hand was. Dit is geen toneelspel. We veranderen onze emotionele staat. We hebben dus een keuze om onze staat te veranderen.

Als we bedenken dat we staten (on)bewust hebben aangeleerd, beseffen we ook dat we staten kunnen aanleren en afleren. Dat hoeft niet, maar sommige staten maken ons simpelweg niet gelukkig. Dus waarom zouden we ze nog inzetten?

We leren onszelf een bepaalde emotionele staat of meta-staat aan omdat deze handig was om met een bepaalde situatie om te gaan. Als dat soort situaties niet meer of nog maar zelden voorkomen, waarom zouden we dan toch die emotionele staat of meta staat behouden?

Voorbeeld: Een vrouw werd in een relatie vaak fysiek en mentaal mishandelt. Om hier mee om te kunnen gaan nam ze een staat die ze zelf omschrijft als ‘de overgave staat”. In deze staat was alles wat gebeurde goed en lag haar focus op zelfbescherming. Hierbij hoorde volgens haar dat ze niets zei, rustig afwachtte tot het over was en na afloop de vriend een knuffel gaf.

Jaren nadat ze uit de relatie ontsnapt was vertoonde ze nog steeds hetzelfde gedrag als iemand niet aardig tegen haar was. Iemand drong voor bij de kassa en meteen sprong ze in haar staat van overgave en probeerde ze zo lief mogelijk tegen die persoon te zijn.

Als haar zoon haar tijdens zijn pubertijd uitschold, kreeg hij na afloop een knuffel. En zo waren er nog meer voorbeelden waarbij de staat die ze zichzelf aangeleerd had om te overleven, haar niet meer diende.

Hoe verander je van emotionele staat?

Je kunt afwachten tot er iets gebeurt en je staat laten veranderen. Je kunt jezelf ook trainen om actief in een andere staat of meta staat te komen. Voor sommigen voelt dit in het begin als acteren, maar bedenk dat je huigen staten van zijn ook maar aangeleerd zijn. Het vergt alleen training. Dat kun je bewust doen of of onbewust laten gebeuren.

Als men zichzelf ervan bewust wordt dat ze hier een keuze in hebben, kiezen de meeste mensen ervoor om het dan toch maar bewust aan te leren. Want waarom zou je de omstandigheden je staten en dus je leven te laten beheersen als je hier zelf een keuze in hebt?

Je staat veranderen door te acteren

Hoe vreemd het ook mag klinken is acteren een van de meest effectieve manieren om je staten te managen. Net zoals bij planten in je woonkamer, zal de staat die je de meeste aandacht geeft het hardst groeien.

Oefening: Vraag jezelf af in welke staat je het liefste en het vaakst wilt zijn en DOE deze staat zo vaak mogelijk.

Neem een situatie waarin je in de gewenste staat was en VOEL hoe jij jezelf voelde. HOOR de woorden die je in die staat gebruikt en welke woorden je juist niet gebruikte. Ga staan, zitten of lopen zoals je in die staat deed en gedraag je zoals je was. ZIE de wereld door de ogen van hoe je in die staat was en hou dat zo lang mogelijk vol.

Herhaal dit met alle staten en meta staten die je van jezelf kunt achterhalen en probeer ze na tedoen. Kies vervolgens de emotionele staten die je wilt behouden en probeer de staten die je niet meer wilt te vermijden.

Je staat veranderen door meditatie

Meditatie heeft vele verschijningsvormen, maar hoe je het ook doet, het draagt bij aan het stimuleren van positieve staten. Door de rust die je voor jezelf neemt krijg je een beter inzicht in welke staten wel en niet bijdragen aan een gelukkig leven. Omdat je niet afgeleid wordt door externe factoren is het voor sommige mensen eenvoudiger om de positieve staten en meta staten te voelen en te onderzoeken. Ook helpt meditatie om minder last te hebben van eventuele cognitieve vervormingen.

Oefening: Mediteer en ervaar tijdens de meditatie volledig in welke staat je bent. ZIE hoe je de wereld en mensen ziet en VOEL de verbondenheid met jezelf. HOOR welke woorden je wilt gebruiken en welke juist niet. ERVAAR de wereld zoals deze is, zonder oordeel en zonder betekenis te geven. Laat jezelf en de wereld zijn zoals deze is.

Kies na je meditatie of je deze staat van zijn wilt behouden of dat je jezelf nog wilt laten verleiden tot andere staten en meta-staten. Als je de juiste keuze gemaakt hebt kun je de staat die je kiest om te behouden blijven oefenen. In het begin door Meditatie en geleidelijk aan door de staat simpelweg te blijven doen.

Wat is het voordeel van je staat veranderen?

Staten en meta staten maken dat je anders tegen jezelf, anderen en situaties aan zult kijken. In positieve staten die je dienen, kun je meer genieten van het leven. Je kunt het leven omarmen en met een positievere betekenis de mensen, gebeurtenissen en jezelf zien.

Ervaren coaches kunnen je helpen en begeleiden om afscheid te nemen van emotionele staten en meta staten die je niet meer dienen. Ze kunnen je helpen om je volle potentieel te benutten zonder angst, boosheid of verdriet. Tenzij je even in die staat wilt zijn. Want het blijft jouw keuze als je weet hoe je jouw staten kunt managen.

Kun je emoties onderdrukken als je een staat verandert?

Emoties ontstaan niet omdat ze er zijn, maar door de betekenis die je aan iets, jezelf, een situatie of anderen geeft. Je hebt een betekenis nodig om ergens iets over te kunnen voelen.

Door het veranderen van je emotionele staat verandert de gebeurtenis waardoor je emotioneel was niet. Wat wel anders wordt, is de manier hoe je ernaar kunt kijken en wat je er over kunt voelen. Hiermee onderdruk je niet je eigen emoties, maar geef je jezelf de ruimte om nieuwe, positievere en dus gezondere betekenissen aan situaties, jezelf of anderen te geven.